4مواد اولیه بکار رفته در فرش دستباف چیست؟

امتیاز کاربران

ستاره فعالستاره فعالستاره فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعال
 

یکی از مهمترین معیارها برای تعیین سطح کیفیت و ارزش گذاری فرش،  مواد اولیه بکار رفته در آن است. کرک ، پشم و ابریشم بخشی اصلی از مواد مورد استفاده در قالی بافی هستند. در این مقاله تلاش بر این است تا  شما را بیشتر با این مواد و مصالح آشنا کنیم.

 

کُرک:

 کرک یکی از مواد تشکیل دهنده قالی های ظریف و نسبتاً گران قیمت است. کرک در اصطلاح به پشم های نرمی که روی بدن گوسفند و بز و شتر روئیده و به هنگام شانه کردن بدن این حیوانات بین دندانه های شانه گیر می کنند گفته می شود. با توجه به کثرت قالیچه های موجود در بازار که به غلط به قالیچه های کرکی معروف هستند به خوبی استنباط می شود که این تعداد قالیچه قاعدتاً نمی توانند از پشم هایی که بدین طریق مشکل بدست می آیند بافته شود بلکه پشم های ظریف خارجی مانند «مرینوس» هستند که پرز این قبیل قالیچه ها را تشکیل می دهند.

 

                                                                                                                                                         

                                                                                                                                                                                                       

پشم:

پشم از مهمترین و پرکاربردترین مصالح مورد نیاز برای قالی بافی است. در ایران با توجه به اقلیم آب و هوایی نژادهایی معروف و مرغوبی از گوسفندان مانند افشاری ، بلوچی ، سنجابی ، بختیاری و … در مراتع سرسبز نواحی مانند کرمانشاه ، خراسان شمالی ، کوههای البرز ، زاگرس و … وجود دارند که نیاز ما جهت تامین این مصالح مهم را تامین می کنند.
نژاد گوسفندان ایران عمدتا دارای پشم هایی ضخیم و مستحکم است و در تهیه فرش هایی بادوام و پاخور بکار می روند. مرغوبیت پشم بدست آمده به عواملی مانند نژاد حیوان ، آب و هوای محل نگهداری دام و فصل پشم چینی بستگی دارد. پشم های سفید رنگ از نگاه رنگرزان مطلوب تر است چرا که رنگ پذیری بیشتر دارند و تنها از نژاد گوسفندان سیستانی است که پشم های سفید و براقی بدست می آید. پشم مناسب برای قالی بافی ضخامتی در حدود ۳۰ تا ۴۰ میکرون دارد و از آن برای پرز و گوشت فرش ، شیرازه فرش و همچنین در اقوامی مانند قشقایی ، بلوچ ، ترک و … برای تار پود فرش نیز استفاده می شود.

 

                                                                                                                                                     

                                                                

 

 پنبه:

الیاف پنبه ای در قالی بافی مورد مصرف زیاد دارند به طوری که تقریباً می توان گفت که تار و پود اکثر فرش های ایران از پنبه می باشد. یکی از امتیازات رشته های پنبه ای نسبت به انواع پشمی آن این است که چون آفت بید به خوردن آن تمایلی ندارد لذا فرش هایی که تار و پود آن ها از پنبه می باشد در صورتی که در معرض بید خوردگی قرار گیرند تنها پرز و یا گوشت آن ها از بین می رود و سوراخ و یا حفره ای در آن ایجاد نمی شود و در نتیجه به آسانی می توان طبقه جدیدی از پرز را از طریق گره زدن بر روی شبکه تار و پود فرش که سالم باقی مانده است به وجود آورد.
الیاف پنبه ای استحکام زیادتری نسبت به پشم دارند و هم چنین به دلیل خاصیت کشش کمتری که در مقایسه با الیاف پشمی دارند برای تار و پود قالی مناسب تر می باشند. پنبه ایران با خصوصیات ویژه ای که دارد برخلاف عدم قابلیتش برای بافت پارچه های ظریف برای تار و پود فرش های درشت بافت و متوسط بسیار مناسب است. از الیاف پنبه ای نمی توان برای پرز قالی استفاده کرد. در موارد بسیار نادری دیده شده است که پنبه را براق و ابریشم نما کرده و فرش های ابریشمی تقلبی از آن بافته اند. گاهی برای پود گذاری به جای پنبه از الیاف ویسکوز نیز استفاده می شود. برای تشخیص پنبه از ویسکوز بهترین طریقه این است که الیاف مشکوک را در آب خیس کنند. الیاف ویسکوز بعد از این عمل به سهولت پاره می شوند در حالی که پنبه مقاومت بیشتری از خود نشان می دهد.

 

                                                                                                                                                 

                                                                 

       

 ابریشم:

نخ ابریشمی از پیله کرم ابریشم به دست می آید که از نظر استحکام و مقاومت چندین برابر نخ های پشمی و نخی دوام دارد و از نظر قطر بسیار نازک و لطیف می باشد. همین امر باعث شده فرش هایی که با این نخ ها بافته می شوند از خصوصیات زیر برخوردار باشند:
بافت فرش به وسیله نخ ابریشمی بسیار زمان بر بوده و کاری بسیار پر مشقت است. به علت نازکی بسیار زیاد این نخ ها نسبت به نخ های پشمی، تعداد رج¬های بافته شده در فرش ابریشمی بسیار بیشتر از فرش های پشمی می باشد که معمولا فرش های تمام ابریشمی رج شماری بالای 65 دارند و به همین علت از قیمت بالایی نیز برخوردارند. از دیگر نکاتی که می توان در فرش-های ابریشمی اشاره کرد، نرمی و لطافت مثال زدنی آن ها خواهد بود.
ابریشم نسبت به سایر نخ ها مانند پشم و یا نخ نرم تر است و برای برجسته نشان دادن طرح و نقش از آن استفاده می شود. پشم یا کرک بعد از بافت فرش ارتفاعی در حدود 1سانتی متر از تار و پود فاصله می گیرند ولی نخ ابریشمی که در فرش کار میشود به علت نرمی و عدم استقامت به اصطلاح روی کار می خوابد و ظاهرا ارتفاعی کم تر از پشم و نخ از خود نشان می دهد و بعد از اتمام کار، فرش به صورت برجسته دیده می شود که به صورت گل ابریشم در فرش هایی مانند کاشان و تبریز استفاده می شود.
به غیر از نرمی و برجستگی کار، رنگ و لعابی که نخ ابریشمی به کار می دهد بسیار زیبا و چشم نواز می باشد و علاوه بر برق و جلایی که به فرش می دهد، باعث می شود که رنگ متلونی از فرش در چشم بیننده به وجود بیاید. اگر شما از طرف خواب فرش به آن نگاه بکنید یک طیف رنگی ملاحظه می کنید که با رفتن به سمت دیگر فرش و نگاه به آن، رنگ دیگری از فرش در چشم شما پدیدار می گردد که این نکته نیز از جذابیت های منحصر به فرد فرش تمام ابریشمی خواهد بود.

 

                                                                                                                                       

                                                

 

فرش های تمام ابریشم قم، تبریز و اصفهان از نمونه¬های بسیار زیبا و شاهکار فرش ایرانی می باشند.

 

 

قالیشویی حکیم با بیش از 19 سال سابقه درخشان در حوزه شستشوی انواع فرش ماشینی و دستباف، فرش های نفیس و خاص، موکت و مبلمان، بی شک یکی از بزرگ ترین وحرفه ای ترین قالیشویی هایی می باشد که در اصفهان حضور دارند.