پرداخت و روگیری فرش هنری است که غالباً نادیده گرفته می‌شود. روگیری عمدتاً دستی انجام می‌شود، چون دستگاه روگیری رد روی فرش به جا می‌گذارد و پرز فرش را می‌کند. استادکار پرداخت و روگیری، فرش را رو به عقب لوله می‌کند و روگیری فرش را با دست و فقط با استفاده از یک قیچی بزرگ انجام می‌دهد. اگر پرز فرش بیش از حد بلند باشد، فرش کرک‌دار به نظر می‌رسد، نقشه فرش حالت محوی پیدا می‌کند و به خوبی دیده نمی‌شود. بالعکس اگر پرز فرش بیش از حد کوتاه شود، فاصله‌ها و پودهای بین رج‌های گره‌زنی شده جلب توجه می‌کند. این کار نه تنها به زیبایی فرش لطمه می‌زند، بلکه دوام و عمر آن را نیز کم می‌کند. پرداخت و روگیری فرش دستباف ایرانی به دو روش انجام می‌شود: در برخی مناطق مانند اصفهان و کاشان پس از بافت 2 الی 4 رج بخش‌های اضافی نخ قیچی می‌شود ولی در مناطقی مانند خراسان و کرمان پس از تمام شدن بافت قالی، مرحله روگیری با قیچی برقی انجام می‌شود. پرداخت فرش درهنگام بافت از امتیاز خاصی نسبت به روش دوم برخوردار است و آن این است که امکان مشاهده و برطرف نمودن هرگونه غلط بافی ممکن است و لذا می‌توان اشتباهات بافت و هرگونه اشکالات دیگر همچون بالازدگی، شکستگی طرح و … را به موقع شناسایی و برطرف کرد. درصورتی که فرش هنگام بافت پرداخت نگردد، به علت عدم وضوح طرح و نقش امکان مشاهده معایب فرش و برطرف نمودن آن نیست و پس از اتمام فرش و پرداخت چنانچه فرش دارای اشتباهات ناشی از بافت باشد، برطرف کردن آن تقریبا غیرممکن است.

عمل پرداخت باعث می شود که طرح و نقشه فرش،جلوه زیباتری پیدا کند و به دو صورت دستی و ماشینی انجام می شود.در روش دستی،از قیچی های مخصوص پرداخت و در روش ماشینی از ماشین تراشهای برقی ویژه عملیات پرداخت استفاده می شود.مدت ها است که در برخی از مراکز قالی بافی ایران مانند کرمان و تهران  و اصفهان عمل پرداخت را با ماشین های برقی مخصوصی انجام می دهند.

البته ناگفته نماند که پرداخت فرش فقط برای بعد از بافت فرش نیست بلکه در مواقعی که به مرور زمان در اثر استفاده ، پا خوردن ، نشست و برخواست و... از تازگی فرش کاسته میشود و فرش کهنه میشود و دیگر مثل اول چشم نواز نیست، بخصوص وقتی چندین بار به صورت غیر اصولی ( در شیوه شستشوی فرش و هم در مواد شوینده و ابزار شستشوی فرش) فرش شسته شده است، پرداخت فرش راه حلی برای بازگرداندن طراوت و زیبایی فرش خواهد بود. بهتر است بدانید، پرداخت فرش در این موارد برای فرش های قدیمی تر مناسب است نه فرش های جدید، زیرا با پرداخت، فرش شما به مرور زمان نازک تر می شود.

پرداخت فرش به روش دستی:

در بعضی از فرشها به علت جنس الیاف یا تراکم بافت ویا سایز آنها امکان پرداخت با دستگاه وجود ندارد لذا بایستی با تیغ دستی پرداخت شوند که به مهارت و دقت نظر بالایی نیاز دارد . در این شیوه استاد پرداخت کار، با کمک تیغ های دستی و یا قیچی های مخصوص به پرداخت سطح قالی می پردازد. این تیغ ها و قیچی ها انواع و اقسام مختلفی دارند و بسته به نوع بافت و کیفیت قالی متفاوت می باشد. اصولا قالی های ریز بافت، به روش دستی پرداخت می شوند.

پرداخت فرش به روش ماشینی:

پرداخت فرش به روش ماشینی به این صورت است که دستگاه های ماشینی، وظایف تیغ های دستی و یا قیچی های مخصوص پرداخت را در شیوه اول انجام میدهد. ساختمان این ماشین شامل یک تیغ تیز (تیغ اول) و یک شانه (تیغ تخت) در جلوی کار و یک کیسه جمع آوری پرز های چیده شده در انتهاست. شانه سطح قالی را صاف و یکدست می کند. قیچی نیز پرزهای اضافه را می چیند. همچنین این دستگاه دارای دو دینام برقی می باشد. یکی از دینام ها از طریق یک لوله خرطومی که داخل آن فنر قرار دارد به تیغ لوله متصل است و دینام دیگر نیز از طریق لوله دیگری به کیسه جمع آوری پرزهای چیده شده متصل می باشد. در اثر کار دینام اول میچرخد و طول اضافی پرزهای سطح قالی را می چیند. تیغ تخت (شانه) ثابت بوده و به یک دست نمودن پرزهای سطح قالی، جهت کوتاه شدن کمک می کند. زمانی که دینام دوم شروع به کار میکند، مکش ایجاد شده باعث جمع آوری پرزهای چیده شده در داخل کیسه جمع آوری می شود.

پرداخت تابلو فرش:

یکی از انواع پرداخت تابلو فرش ، پرداخت برجسته می باشد که به وسیله قیچی های مخصوص (قیچیه سر نخ) انجام می شود و این نوع پرداخت بر جستگی هایی را در تابلو فرش به وجود می آورد که زیبایی خاصی به تابلو فرش از لحاظ بعد و طرح میدهد.توجه داشته باشید که همه تابلو فرشها قابل برجسته شدن می باشند و لی همه تابلو فرشها با بر جسته شدن زیبا نمی شوند برای همین برای برجسته کردن تابلو فرش حتما با مربی خود و یا عوامل فنی شرکت مربوطه مشورت نمایید. ضمنا برای برجسته زدن نیاز نیست پرز تابلو فرش را بلند بگیرید این امر باعث کم آمدن نخ شما و در پایان باعث دو رنگی تابلو فرش میشود،شما هر چقدر هم که گره را کوتاه ببافید(۲٫۵تا۳سانت)تابلو فرش شما قابل برجسته شدن می باشد.

<